مسجد حظیره (حظیره ملا )یا محمدیه شماره ثبت ملّی : -

موقعیت مكانی :

مسجد حظیره درضلع شرقی خیابان امام خمینی ، محله پیر برج واقع شده است .

بانی

مسجد حظیره از اموال حاجی شمس الدین محمد بن زین الدین علیشاه میبدی در محله ابر و مباركه مقابل دروازه فتح یعنی محله ای كه به پیر برج نیز شهرت داشت ساخته شد . در كتابچه موقوفات یزد محل ساخت آن بجای درب فتح، مقابل درب حظیره گفته شده است .

منابع تاریخی

حظیره محمدیه بقعه ای بوده است برای سكونت فقرا ونیز محل عبادت که درسال 843 هجری ساخته شده است. مسجد قدیمی درابتدا به شكل اتاق ساده ای با پوشش داخلی گچی،پشت بام و نمایی آجری بنا شده بود.

مشخصات بنا

بنای كنونی حظیره ( روضه محمدیه ) وكلیه كاشیكاریهای آن به جز سنگ مرمر منصوب در محراب از آثار جدید وتازه ساز است كه ساخت آن قبل از انقلاب اسلامی آغاز شده وتا كنون ادامه دارد . مسجد مذكوردارای 3 درب ورودی است كه درب اصلی آن درب بزرگ فلزی است که به خطوط هندسی تزئین یافته است . اسپر وپیشخوان ودو مناره قطور وزیبای مسجد مزین به كاشی معرق با نقوش گل وبوته اسلیمی ـ ختایی ـ ترنجی ، كتیبه ثلث ، فتیله پیچ شیاری یكپارچه ، گلدان وطاق نما( نغول ) گلچین با رگ چین آجری ، خطوط كوفی بنایی ( معقلی ) ولوز می باشد . بر ترنجی ها ی آن اسماء خدا و پنج تن آل عبا (ع ) حک شده است . نمای بیرونی مسجدآجری است . كف مسجد وصحن آن با سیمان(بتن) مفروش شده است . مسجد صحن (‌ میانسرا ) وسیع وزیبایی دارد كه در میان آن حوضی ( آب نما ) دیده می شود .

مسجد جدید و نوسازضلع غربی دارای سكویی سنگ فرش ، ستونهای بلند وچهار گوش یكپارچه ، دربهای بزرگ چوبی( مشبك رنگین)می باشد. داخل مسجد (‌ تابستانخانه ) مزین به ستونهای بلند وقطور با كاشی معرق ، نقوش اسلیمی ـ ختایی ، ترنجی و سقفی پوشیده با شیشه های رنگین وسنگ است . اضلاع جنوب شرق وشمال غربی این فضا دو اشكوبه است ، طاق نما ها درقسمت فوقانی مزین به خطوط ثلث می باشد . درغرفه های فوقانی وتحتانی درضلع غربی 12 پنجره فلزی وسه طاق نما با قوس جناقی دیده می شود و حدوداً یك متر ازاره مسجد از سنگ می باشد .

درضلع جنوبی بنا محراب قرار گرفته كه مزین به كاشی معرق با نقوش گل وبوته اسلیمی ـ ختایی ـ ترنجی می باشدکه دركنار این محراب آرامگاه سومین شهید محراب آیت الله صدوقی قرار دارد .

بخش دیگر تابستانخانه دو اشكوبه ، درضلع شرقی آن در دوردیف فوقانی وتحتانی پنجره های فلزی مشاهده می شود . این بخش دارای ستونهای قطور وسقف آن مزین به خطوط كوفی بنایی (‌ معقلی ) و لوزی و گلچین و رگ چین آجری می باشد . گنبد ومقصوره كه به خطوط كوفی بنایی ( معقلی ) و رسمی بندی تزئین یافته استوار بر ستونهایی مزین به نقوش هندسی و با قوسهای جناقی می باشد .

پوشش خارجی گنبد آجری دارای قوس شبدری كند می باشد . نمای خارجی مزین به خطوط كوفی بنایی ( معقلی ) و لوز دو اشكوبه وپنجره فلزی مشبك رنگین وخط ثلث می باشد . 5 مناره كوچك در قسمت بدنه مسجد واقع شده است . مناره ها با خطوط كوفی بنایی ولوز وگل چین آجر مزین شده است که پایه های آن سنگی است .

دو سنگ قبر در كنار یكدیگر در داخل مسجد وجود دارد . كه بر پیشانی یكی ازآنها لا اله الالله ومحمد رسول الله ودو بیت شعر نوشته شده است .

كتیبه های تاریخی

با توجه به مندرجات تاریخیمسجد حظیره فاقد كتیبه تاریخی می باشد .